���R �ZL� DENEME:
BETONLA�MI� �EH�RLER�N MAK�NELE�M�� �NSANLARI

*Ahmet SANDAL

Me�hur �air makinele�mek istedi, makinele�mek iste�ini "trrrrrum / trrrrrrum / trrrrrum! / trak tiki tak!� diyerek dizelere d�kt�. Ni�in makinele�meyi bu kadar istekle istedi zavall� �air. Zaten her ge�en g�n makinele�iyoruz, istesek te, istemesek te. �yle bir �a� ki ya�ad���m�z, hem �ehirler hem de �ehirde ya�ayanlar makinele�ti. Makine gibi so�uk ve makine gibi mekanik oldu �ehirler ve �ehirde ya�ayanlar. Bu so�ukluk ve mekaniklik san�r�m demirden ve betondan kaynaklan�yor. Her ikisi de ne kadar sevimsiz, ne kadar �rk�t�c� ve so�uk. �ehirleri so�uk ve sevimsiz yapan�n demir ve beton oldu�unu anlar�m da, �ehirde ya�ayanlara ne oldu da, onlar da so�uk ve sevin�siz oldular? Yoksa, beton ve demiri mi �rnek ald�lar? �rnek almasalar da, baka baka onlar gibi mi oldular? �z�m �z�me baka karar�r derler, insan da demire-betona baka baka so�udu, sevin�siz oldu. K�sacas� ahb�b, hem �ehir hem de �ehirde ya�ayanlar demirin ve betonun a��rl��� alt�nda ezildi.

Ahb�b, demirin ah�aba, betonun topra�a kar�� zaferini izledik g�nbeg�n, kendi yenilgimizin fark�nda olmadan. Eskiden �ehirdeki evlerin damlar� topraktan, kap�lar� tahtadand�; tabak, �anaklar� da �yle. Gitgide, damlar betonla�t�, kap�lar demirle�ti. Hey be, �ocuklu�umun bakkal d�kkanlar�n� hat�rlad�m birden. Onlar�n darabalar� tahtadand�, sonra demir darabalar�n yayg�nla�t���n� g�rd�m. Evimizin bulundu�u soka��n ba��ndaki tahta darabal� bakkal d�kkan�n� g�z�m�n �n�ne getiriyorum. Hemen kar��ma Bakkal M�st�ll� Amca ��k�yor. Tahta darabay� sabah erken a�ard�, ya k�smet derdi. As�k y�zl�yd� ama, kimbilir ne derdi vard�. Bakkal M�st�ll� Amca, s�per marketlerin, hiper marketlerin, (ad�n� bile zor telafuz etti�imiz) gross marketlerin p�trak gibi �o�ald���n� iyi ki g�rmedi, as�k surat� binbir kere katlan�rd� adamca��z�n.

M�st�ll� Amca hayatta olsayd�, geni�leyen, b�y�yen �ehirlere bir bakt�k�a, �ehirde ya�ayanlar� bir g�rd�k�e �ah ah neler kaybetmi�iz ah, vah vah neler peyd� olmu� vah� diyecekti. Kaybettiklerimiz ve peyd� olanlar belli. Ne diye uzun uzun anlatal�m, k�saca de�inelim: Eskiden bir �ehir bir kasaba, bir de k�y vard�. Biri b�y�k, bir ortanca, biri k���k. Peyd� olanlara bak sen: Megapol, metropol, varo�. Eskiden kentli, k�yl� vard�, �imdi �ehir adam�, maganda var. M�st�ll� Amca, bunlara bak�p surat�n� asarak: �Vay anam vay� diyecekti.

�ehir beton ve demir y���n� haline ald�, b�y�d�, b�y�d�k�e �irkinle�ti. Belediye Ba�kanlar� makyaj cinsinden boya-cila yapadursunlar �ehirlere, kocam�� kad�na makyaj ne k�r eder ki!

�ehir �irkinle�ti de, �ehir adam� g�zelle�ti mi? Ne gezer! �air �smet �zel bo�a m� demi�: �ehrin insan�, �ehrin insan�, �ehrin / kaypak ilgilerin insan�, zarif ihanetlerin . �stad bo�a m� demi�: �ehrin insan�, �ehrin insan�, �ehrin / bozuk paralar�n insan�, sivilcelerin . �nl� �air bo�a m� demi�: �ehrin insan�, �ehrin insan�, �ehrin / pahal� zevklerin insan�, ucuz cesaretlerin. Bence �airin uygun g�rd��� ��ehir insan�� yak��t�rmas�n� bile haketmeyen milyonlarca ki�i var �ehirde. Bu yak��t�rma olsa olsa �airin kibarl���n� g�sterir. Bence �ehirde ya�ayan milyonlarca kalabal�k, ��ehir insan�� bile olamaz. Bu sebeble ben onlara ��ehir adam�� s�fat�n� daha uygun buldum. �ehir adam�n� herkes tan�r, ��nk� onlardan milyonlarcas�yla her an birlikteyiz. Yine de daha iyi tan�mak i�in size bir �iirimi sunay�m:

 

�EH�R ADAMI

Bak��lar� donuk, duru�u heykel, y�z� buz.
Selams�z-sabahs�z dola��r �ehir adam�.
Onun i�in madde pahal�, insan �ok ucuz.
Paraya-pula �al���r �ehir adam�.

Apartman hapishane, balkon hava yeri.
G�r�lt�, ke�meke� onun de�i�mez kaderi
Yapay �elale bir nebze azaltsa da kederi.
Huzuru, refah� arar �ehir adam�.

Kap�lar arkas�ndan t�renle ��kar soka�a.
Binalar aras�nda �zlem duyar topra�a.
Dayanamaz ye�ile, ald�rmaz yasa�a.
�ay�ra, parka ko�ar �ehir adam�.

Dar bak��l�, d�nyan�n sanki merkezinde.
Evi, arabas� varsa, de�me keyfi yerinde.
Kom�usundan bihaber, zevk � sefa i�inde.
Ne ah�, ne vah� duyar �ehir adam�.

Gece g�nd�z g�z� hep televizyonda.
Bir kula�� ev, bir kula�� cep telefonunda.
Stresini atar bilgisayarda, sanal oyunda.
Bo�a g�ler, bo�a a�lar �ehir adam�.

�ehir adam�n� al, alt�n suyuna bat�r.
Yine bir �ey de�i�mez, asl� bak�r.
Derinlik, ufuk yok, her�eyiyle tamtak�r.
Zamana, �a�a uyar �ehir adam�.
 

Evet benim �ehir adam� konusundaki d���ncemi g�sterir bu dizeler. Neticede, �ehir ve �ehir adam� aras�nda, �irkinlikler ortas�nda kalakald�k. Ne �ehirden ne de �ehir adam�ndan ka��p kurtulmak m�mk�n. �ehir, �zerimizdeki elbise mi, s�k�l�nca ��kar�p ataca��m�z. �ehir, bir z�rh, ��kart�p atamad���m�z. Tabii bu sesleni�im kendi nefsime. Bu z�rh� ��kart�p atan babayi�itler elbet var. Benim bildiklerim, bir elin iki parmaklar� kadar az olsalar da �ehirden-�ehir adamlar�ndan ka�anlar ge�mi�te olmu�tur ve g�n�m�zde de �rnekleri vard�r.

Bu kapsamda, akl�ma ilk anda, (ge�mi�ten) as�l ismi Ahmet Bedevi olup ta Manisa Tarzan�� olarak bilinen zat ile (yenilerden) Erg�der Yolda� gelir. Ahmet Bedevi ile bir r�portaj yap�ld� m�, bilmem. B�y�kada'da bir kul�bede 15 y�l� ge�kin bir zamand�r m�nzevi gibi ya�ayan besteci/m�zisyen Erg�der Yolda�, bir rop�rtajda; kendisini toplumdan soyutlanm�� bir Robinson Crusoe sayanlara, �toplum i�inde ya�ayanlar da birer Robinson Crusoe" diyerek cevap veriyor. Bu sa�lam bir duru� olsa gerek. Bu sa�lam duru� kime kar�� dersiniz, elbet biz �ehir mahk�mlar�na. Bize, �ehre ve �ehir adam�na dayanmak zorunlulu�unda olan bizlere...


 

 

*Ahmet SANDAL
Kamu Y�netimi Uzman�

Ahmet SANDAL
Kamu Y�netimi Uzman�


Kahramanmara� 1965 do�umludur. 1986 y�l�nda Ankara �niversitesi Siyasal Bilgiler Fak�ltesinden mezun olduktan sonra Kamu�da g�rev alm��t�r. Evli ve iki �ocuk babas�d�r. Ankara�da ikamet etmektedir. Kamu Y�netimi Uzman� olarak kamu y�netiminin �e�itli y�nleri �zerine ara�t�rma-tez ve makale �al��malar� bulunmaktad�r. Bu �al��malar�n�n bir k�sm� baz� gazete ve dergilerde yay�nlanm��t�r. Ayr�ca edebiyatla da ilgili olup baz� �iirleri yay�nlanm��t�r.

 
 
12957 kez okunmu�tur.